Özet

Giriş: El hijyeni hastane enfeksiyonlarını önlemede en etkin enfeksiyon kontrol yöntemlerinden biridir. Etkili el hijyeni gerçekleştirmek için su, sabun, kağıt havlu ve el dezenfektanlarının ulaşılabilir ve yeterli olması gereklidir. El hijyeni malzemelerinin yeterliliği ya da su, sabun ve kağıt havlunun birlikteliği Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için hala sorun teşkil edebilmektedir. Bu çok merkezli çalışmada el hijyeni malzemelerinin yeterliliği ve bir arada bulunabilirliği araştırılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Türkiye"deki yedi coğrafi bölgedeki, 22 şehirden yoğun bakım ünitesi (YBÜ) bulunan 41 merkez (27 üçüncü basamak eğitim hastanesi, 10 devlet hastanesi, dört özel hastane) katıldı. Su, sabun, kağıt havlu ve alkol bazlı el dezenfektanlarının yeterliliği dört farklı günde; ikisi yaz izin döneminde (27 ve 31 Ağustos 2016), ikisi sonbaharda (12 ve 15 Ekim 2016) değerlendirildi.

Bulgular: Katılan 41 merkezin toplam YBÜ ve yoğun bakım yatak sayıları sırasıyla 214 ve 2357 idi. Gözlem günlerinde lavaboların %3-11"inde sabun, %10-18"inde kağıt havlu yoktu. El dezenfektanı ünitelerinin ise %1-4,7"sinde de alkol bazlı el dezenfektanı mevcut değildi. Hafta içi ve hafta sonu günlerde sabun ve/veya kağıt havlu bulunan lavaboların sayısını karşılaştırdığımızda, yaz mevsiminde anlamlı fark yok iken; sonbahar hafta sonu günlerinde, sabun ve kağıt havlulu lavabolar hafta içi günlere göre anlamlı olarak daha az (p=0,0001, p<0,0001), alkol bazlı dezenfektan içeren ünite sayısı ise anlamlı olarak daha fazla idi (p<0,0001).

Sonuç: Etkili el hijyeni için el hijyeni materyallarinin yeterli ve ulaşılabilir olması gereklidir. Bu çalışmada sabun ve kağıt havlu sırasıyla %3-11 ve %10-18 yetersizdi. Özellikle hafta sonları sabun ve kağıt havlu teminine dikkat edilmelidir.