Özet
Giriş: Dünya genelinde yaygın olarak görülen hepatik ve ekstrahepatik tutulumlara neden olan Hepatit C virüs (HCV) enfeksiyonu, hastaların yaşam kalitesini (YK) de bozmaktadır. Kronik HCV tedavisinde yakın zamanda kullanıma girmiş olan direkt etkili antiviraller (DEA) potent ve kullanımı kolay ajanlardır. Çalışmamızda DEA tedavi verilen kronik HCV, hastalarında, tedavi öncesinde ve tedavi sonunda YK değerlendirmeyi ve tedavilerin YK’ya etkisini karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Sofosbuvir/ledipasvir (SOF/LED)±ribavirin (RBV) veya ombitasvir/pariteprevir/ritonavir/dasabuvir (PROD) başlanan hastalara YK değerlendirmek için tedavi öncesi ve tedavi sonunda Kısa Form-36 (SF-36), Kronik Karaciğer Hastalığı Yaşam Kalitesi Ölçeği 2.0 ve Beck-Anksiyete Ölçeği uygulanmıştır. Ayrıca tedavi bekleme süresinin hastaların psikolojilerine etkisini değerlendirilmek amaçlı farklı bir anket daha uygulanmıştır.
Bulgular: DEA alan 46 hasta çalışmaya alınmış olup 22 hasta SOF/LED (grup 1), dört hasta SOF/LED+RBV (grup 2), 20 hasta PROD (grup 3) almıştır. Tedavi sonuda Kronik Karaciğer Hastalığı Yaşam Kalitesi Ölçeği 2.0’ın gün boyu uykulu olma hali ve uyku halinin günlük yaşama etkisi, depresyon varlığı, depresyonun günlük yaşama etkisi ve karaciğer hastalığı komplikasyonu gelişme korkusu parametrelerinde anlamlı iyileşme saptanmıştır (p=0,002, p=0,035, p<0,001, p=0,039, p=0,013) grup 1 ve 3’te SF-36 parametrelerinden tedavi sonunda fiziksel işlev, fiziksel rol kısıtlamaları, vücut ağrısı ve canlılıkta anlamlı iyileşme gözlendi (p<0,001, p<0,001, p=0,001, p<0,001). Beck-Anksiyete Ölçeği’ne göre ise RBV verilmeyen gruplarda tedavi sonunda anksiyete düzeyinde anlamlı düzelme saptanırken, tedaviye RBV eklenildiğinde ise hastaların aksiyetesinin arttığı izlenilmiştir (p=0,0026). HCV tedavisi bekleme sürecinin hastalar üzerine etkisi değerlendirildiğinde ise en çok hastalığının ilerleme endişesi ve siroz olma korkusu olduğu görülmüştür.
Sonuç: HCV tedavisinde kullanılan DEA’lar tedavi sürecinde ve sonrasında hastaların YK iyileşmesine katkıda bulunmaktadır.
