Özet
Giriş: Kan ve vücut sıvılarına maruziyeti içeren yaralanmalar sağlık çalışanlarının sıklıkla karşılaşmakta olduğu risklerdendir. Çalışmada Erzurum Nenehatun Kadın Doğum Hastanesi"nde Ocak 2011-Mayıs 2016 tarihleri arasında meydana gelen yaralanmalar incelendi ve yaralanmalara ilişkin alınabilecek önlemler sunuldu.
Gereç ve Yöntem: Erzurum Nenehatun Kadın Doğum Hastanesi"nde Ocak 2011-Mayıs 2016 tarihleri arasında enfeksiyon kontrol birimince kayıtları tutulan "Çalışan Yaralanma Formları" retrospektif olarak değerlendirildi ve eş zamanlı olarak 2016 yılı Mayıs ayı içerisinde hasta ile teması olan 252 sağlık çalışanından ulaşabildiğimiz 180 kişiye, son 5 yıl içerisinde kan ve vücut sıvılarına maruziyeti içeren yaralanmalarının sorgulandığı anket sonuçları SPSS v.15.0 (SPSS Inc, Chicago, Illionis, ABD) paket programı ile değerlendirildi.
Bulgular: Enfeksiyon Kontrol Komitesi"ne (EKK) başvuran 38 olgunun %18"i (n=7) erkek, %82"si (n=31) kadındı. Yaralanmaların yalnızca %2,6"sı kan ve vücut sıvılarına maruziyeti içeren mukozal temas iken, kalan %97,3 olgu kesici delici aletler ile gerçekleşen perkütan yaralanmalar olarak tespit edildi. Anket verilerinin değerlendirilmesi neticesinde %0,5 oranla kan ve vücut sıvılarına maruziyeti içeren mukozal temas ve %26,4 oranla perkütan yaralanma saptandı. EKK verilerine göre yaralanmaların %72,9"u iğne ucu yaralanmalarıydı. EKK verilerine göre en çok yaralanmaya maruz kalan meslek grubu %31,5 oranla temizlik personeli iken anket verilerine göre bu grubu %24,5 oran ile doktor ve ebeler oluşturuyordu. En çok yaralanma yaşanan birim EKK verilerine göre doğum salonu iken anket verilerine göre ameliyathane olarak tespit edildi. Otuz sekiz sağlık çalışanının bağışıklık durumları incelendiğinde olguların tamamında anti-HCV ve anti-HIV değerleri olumsuz, %92"si (n=35) anti-HBs olumlu, %7,9"u (n=3) anti-HBs olumsuzdu. Temasa maruz kalınan hastaların ise %10,5"i (n=4) HBsAg olumlu, %2,63"ü (n=1) anti-HBs olumlu ve %71"inin (n=27) anti-HBs olumsuz olduğu saptandı. Olgularda serokonversiyon saptanmadı.
Sonuç: Standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin yanında sağlık çalışanlarının aşı ile korunabilecekleri hastalıklara karşı bağışıklamasının sağlanması, personel istihdamında yaşanan sıkıntıların giderilmesi, güvenli tıbbi gereç kullanımlarının geliştirilmesi, hizmet içi eğitimlerin devamlılığı ve yapılan eğitimlerin kalitesinin çalışanların farkındalığını artırıcı şekilde gözden geçirilmesinin, sağlık çalışanlarının karşılaştığı riskleri azaltmada yararlı olacağını düşünmekteyiz.
