Özet

Koronavirüs hastalığı-2019’a (COVID-19) neden olan Şiddetli akut solunum sendromu-Koronavirüs-2 (SARS-COV-2), hızla tüm dünyaya yayılarak bir halk sağlığı acil durumu haline gelmiştir. Koronavirüs hastalığı-2019, asemptomatik enfeksiyondan Akut solunum sıkıntısı sendromu, sepsis, metabolik asidoz, pıhtılaşma bozukluğu, çoklu organ yetmezliği ve hatta ölüm de dahil geniş bir klinik spektruma sahiptir. Şiddetli akut solunum sendromu-CoV-2’ye karşı disregüle ve aşırı immün yanıt, muhtemelen oldukça değişken hastalık belirtilerini açıklayabilir ve COVID-19 patogenezinde önemli bir rol oynayabilir. Koronavirüs hastalığı-2019 tedavisinde spesifik antiviral tedavi olmadığı için virüse karşı gelişen enflamasyona yönelik tedaviler ve deneyim paylaşımı önem arz etmektedir. Mezenkimal kök hücreler (MKH), hasarlı dokulara göç edebilen, doku rejenerasyonunu destekleyen ve doku fibrozisini inhibe edebilen güçlü anti-enflamatuvar ve immünomodülatör yeteneklere sahiptir. Günümüzde MKH’ler, Graft-versus-Host hastalığı, sistemik lupus eritematozus, perianal Crohn hastalığı gibi immün aracılı enflamatuvar hastalıklarla ilgili birçok klinik çalışmada yaygın olarak kullanılmaktadır. Koronavirüs hastalığı-2019’da MKH tedavisi umut verici bir seçenektir. Bu çalışmada, MKH’lerle tedavi edilen, nazofarengeal sürüntüde ya da trakeal aspiratta bakılan gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu testi pozitif saptanan dört COVID-19 olgusunu sunacağız. Tüm olgular, ciddi hipoksemi nedeniyle mekanik ventilatörle takipli kritik derecede hasta olan hastalardı. Bir hasta ekstübe edilerek taburcu edilebildi. Diğer hastalar kaybedildi. Bu çalışmada MKH’ler geç dönemde kurtarma tedavisi olarak uygulamış olup bu nedenle fayda görülmemiş olabilir. Daha önceki çalışmalarda bu tedavi daha erken dönemde kullanılmış olup tedavinin faydalı olduğu yönünde sonuçlar bulunmaktadır. Bu çalışmadan yola çıkılarak MKH’lerin uygun zamanda uygun hastada kullanıldığında umut verici bir tedavi seçeneği olabileceğini söyleyebiliriz.