Özet
Giriş: Diyarenin önemli nedenlerinden olan koksidian protozoon enfeksiyonları bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda ölümcül seyredebilmektedir. Bu çalışmada bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda koksidian protozoon insidans ve prevalansının yıllar içerisindeki değişimini incelemek ve ihmal edilmiş bu etkenlere dikkat çekmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmamızda iki farklı zaman aralığında (2009 ve 2016–2019) toplanmış 311 hastaya ait 311 dışkı örneğinin sonuçları geriye dönük olarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların %40.5’i kadın, %37.6’sı çocuktur (0-18 yaş). Hastaların hepsinin bağışıklık sistemi baskılanmıştır. Cryptosporidium spp. saptanma oranı 2009 yılında %51.4, 2016-2019 yılları arasında ise %41.6 bulunmuştur. Cyclospora spp. görülme oranı ise 2009 yılında %24.6’dan 2016-2019 yılları arasında %9.8’e gerilemiştir. Çocuk hastalarda her iki koksidian protozoa enfeksiyon sıklığında azalma görülmüş, Cryptosporidium spp. prevalansı %63.9’dan %34.6’a, Cyclospora spp. görülme oranı %30.6’dan %4.9’a gerilemiştir. Erişkin hastalarda Cryptosporidium spp. insidansı %47’den %47.8’e, Cyclospora spp. görülme oranı %22.5’ten %14.1’e değişmiştir.
Sonuç: Bu çalışma, koksidian parazit saptanma oranlarının erişkinlerde on yıl içinde anlamlı bir değişim göstermediğini ve yüksek seyrettiğini, ancak çocuklarda, hem Cryptosporidium spp. hem de Cyclospora spp. saptanma oranlarında yıllar içinde anlamlı bir düşüş gözlendiğini ortaya koymuştur. Çalışmamızın sonuçları, diğer çalışmalarda belirtilen oranlarla karşılaştırıldığında bağışıklığı baskılanmış hastalarda koksidian parazit saptama oranlarının genel hasta popülasyonuna göre daha yüksek olduğu görülmüştür.
Sonuçlar, bağışıklığı baskılanmış bir hastada ishal geliştiğinde, hastanın özellikle klinik tanı ve ilaç kullanım bilgisini de içeren detaylı bir bilgi notu gönderilmesinin önemini vurgulamaktadır. Bu yaklaşım, dışkı örneğine laboratuvarlar tarafından gerekli tüm yöntemlerin uygulanmasını sağlayacak ve erken tanıya ve tedavi başarısının artmasına katkıda bulunacaktır.
