Özet
Giriş: Hastane enfeksiyonları (HE), hastalar için önemli morbidite ve mortalite nedenidir. Yoğun bakım ünitesinin (YBÜ) enfeksiyon etkenleri ve antimikrobiyal direnç durumunun bilinmesi rasyonel antibiyotik kullanımı açısından çok önemlidir. Çalışmamızda, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ndeki Anesteziyoloji, Dahiliye, Nöroloji, Genel Cerrahi ve Ortopedi YBÜ’lerinde gelişen HE türlerinin, etken mikroorganizmaların, direnç paternlerinin ve risk faktörlerinin incelenmesi ve bunların mortalite üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Yoğun bakım ünitelerinde 1 Haziran 2019-30 Kasım 2019 tarihleri arasında HE tanısı konulan hastalar prospektif olarak değerlendirildi. Demografik veriler, üreyen patojenlerin türleri ve direnç oranları kaydedildi. Değişkenlerin mortalite üzerine etkisi incelendi.
Bulgular: Yoğun bakım ünitelerinde yatan 1,078 hastanın 81’inde 165 HE tanımlandı. HE gelişenlerin yaş ortalaması 65,2±15,7 yıl iken, ölenlerin yaş ortalaması 67,5±15,3 yıl ile anlamlı olarak daha yüksekti (p=0,028). Risk faktörlerinden kronik obstrüktif akciğer hastalığı, konjestif kalp yetmezliği, mekanik ventilasyon ve endotrakeal entübasyon varlığının mortalite üzerine etkisi anlamlı bulundu (sırasıyla; p=0,047, p=0,047, p=0,04 ve p=0,002). Yoğun bakım hastalarında HE gelişme durumunun mortalite üzerine etkisi anlamlı bulundu (p<0,001). En sık görülen enfeksiyon türleri kateter ilişkili kan dolaşım enfeksiyonu (%41,8), ventilatör ilişkili pnömoni (%22,4) ve kateter ilişkili üriner sistem enfeksiyonu (%20) olarak saptandı. Gram-olumsuz etkenler %71,5, Gram-olumlular %24,2 ve Candida spp. %4,2 oranında saptandı. En sık izole edilen Gram-olumsuz bakteriler; Acinetobacter spp., Klebsiella pneumonia ve Pseudomonas aeruginosa idi. Gram-olumlu bakteriler içinde Enterococcus spp. ilk sırayı aldı. Antibiyotik dirençleri değerlendirildiğinde Acinetobacter suşlarında karbapenem direnci %100 bulundu. Escherichia coli suşlarında genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz oranı %70,5; Klebsiella pneumonia suşlarında ise %77,7 saptandı. Enterokoklarda vankomisin direnci saptanmadı.
Sonuç: Hastane enfeksiyonlarının kontrolü için sürveyans çalışmaları ile her merkezin kendi florasını, etken mikroorganizmaları ve antibiyotik duyarlılıklarını takip etmesi önemlidir. Bu durum ampirik tedavide doğru antibiyotik kullanımını sağlayacaktır. YBÜ’lerde enfeksiyon kontrol standartlarına uyumun artırılması ve gereksiz invaziv girişimlerden kaçınılması gerekmektedir. Bu şekilde morbidite ve mortalite artışına neden olan HE’lerde azalma sağlanabilir.
